Historie

Groenendaal of Merlenhove; what's in a name?

Wie even de moeite neemt in de historie te duiken om voor zichzelf uit te maken welke van deze twee namen de oudste rechten heeft, raden we aan om even te “google-len”. Zoek onder “landgoed Groenendaal” en je komt bijna vier eeuwen terug in de tijd. In het jaar 1634 was er een bescheiden pand met boomgaard, Grounendael geheten. Dit landhuis werd later door David van Lennip omgevormd tot groot landgoed en weer veel later aangekocht door de Gemeente Heemstede. Samen met Meerenberg en delen van Bosbeek en Mariënheuvel vormt het nu ons wandelbos Groenendaal.

En hoe staat het met de naam “van Merlen”? Opnieuw googlen brengt ons bij de slag bij Waterloo, waar in het jaar 1815 de grote Napoleon definitief werd verslagen door de geallieerden. Het tweede Nederlands legerkorps onder bevel van de Prins van Oranje – onze latere koning Willem I - hield moedig stand bij Quatre Bras. Maar zijn Generaal-Majoor I.B. Baron van Merlen, bevelvoerder over de 2e brigade lichte cavalerie, werd echter dodelijk getroffen door een kanonskogel.

Tennisvereniging Merlenhove op tennispark Groenendaal. Onbelangrijk welke naam de oudste rechten heeft. Maar nu weten we dat we niet alleen tennissen op een der mooiste parken in de wijde omgeving, maar ook dat we spelen op historische grond. Leuk om te weten.   In het jaar 1873 kochten de nazaten van Merlen het landgoed Groenendaal. Jean Baptiste van Merlen bouwde een ommuurde moestuin op de plaats waar nu onze tennisbanen liggen. Dit verklaart de unieke ommuring van ons park. Aan deze muur is later de zogenaamde tolpoort toegevoegd. Deze poort wordt gevormd door twee opgemetselde zuilen, de ingang flankerend, en twee stalen hekwerkdeuren. Bovenop de zuilen staan de wapenborden van Haarlem en Leiden.

Vanwaar die wapenborden? Het gaat hier om een tolpoort. Deze poort stond lang geleden aan de Leidsevaart, ter hoogte van wat nu is station Heemstede-Aerdenhout. Wie van het jaagpad langs de vaart gebruik wenste te maken, was tolgeld verplicht. Wilde men niet betalen, dan bleef de poort gesloten. Toen deze poort overbodig werd en kennelijk in de weg stond, is deze verplaatst naar waar hij nu staat. De stijlvolle entree van het park.